Recep Tayyip Erdoğan'ın "cumhurbaşkanına hakaret" (TCK 299. madde) kapsamında açtığı veya şikayetiyle başlatılan davalar, Türkiye'nin en tartışmalı hukuki konularından biri. Bu davalar, Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı döneminde (2014'ten itibaren) savcılıklar tarafından yürütülen soruşturmalarla başlıyor ve bir kısmı kamu davasına dönüşüyor. Ancak "Erdoğan kaç tane dava açtı?" sorusu, doğrudan Erdoğan'ın kişisel şikayetlerini mi yoksa devlet eliyle açılan toplam davaları mı kastettiğine göre değişir. Aşağıda, Adalet Bakanlığı verileri ve güvenilir raporlara dayalı olarak açıklayayım.Temel Farklar ve Rakamlar
Soruşturma Sayısı: Savcılıklarda başlatılan toplam inceleme (dava açılmadan önceki aşama). Erdoğan döneminde bu, 2014-2021 arası 160.169'a ulaşmış. 2020'de tek başına 31.297 soruşturma var.
Kamu Davası/Sanık Sayısı: Soruşturmalardan dava açılanlar. Erdoğan döneminde (2014-2020) 35.507 dava açılmış, yani 35.507 sanık yargılanmış. 2021'de ek olarak 9.168 dava daha eklenmiş. CHP raporuna göre (2021), toplam 38.581 sanık.
Mahkûmiyet Sayısı: Dava sonuçlarında hapis veya tazminat kararı. 2014-2020 arası 12.881 mahkûmiyet (örneğin 2020'de 3.325 hapis cezası). Beraatler ise yaklaşık 5.660.
Dönem/Cumhurbaşkanı
Toplam Soruşturma
Açılan Dava/Sanık Sayısı
Mahkûmiyet Sayısı
Kaynak
Kenan Evren (1982-1989)
-
340
-
CHP Raporu (2021)
Turgut Özal (1989-1993)
-
207
-
CHP Raporu (2021)
Süleyman Demirel (1993-2000)
-
158
-
CHP Raporu (2021)
Ahmet Necdet Sezer (2000-2007)
-
163
-
CHP Raporu (2021)
Abdullah Gül (2007-2014)
-
848 (%420 artış)
-
CHP Raporu (2021)
Recep Tayyip Erdoğan (2014-2020)
160.169
35.507
12.881
Adalet Bakanlığı (2021)
Erdoğan (2014-2021)
~200.000 (tahmini)
44.675
~16.000+
CHP & Bianet (2022)
Erdoğan (2020-2022)
+52.000+
+16.753 (2022 zirvesi)
-
Adalet Bakanlığı (2023)
Açıklama ve Bağlam
Neden Bu Kadar Çok? Erdoğan, 2014'ten beri TCK 299'u sıkça kullanıyor; eleştiri, sosyal medya paylaşımları veya mizah bile "hakaret" sayılıyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), bu maddenin ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini defalarca hükmetti (örneğin Vedat Şorli ve Kemal Kılıçdaroğlu davaları). Erdoğan, bazı davaları (örneğin 2016'da 2.000+ dava) affettiğini açıkladı, ama sayı hâlâ rekor seviyede.
Güncel Durum (2025'e Kadar): Adalet Bakanlığı 2021 sonrası tam rakam yayınlamadı, ama muhalefet raporları (CHP, HRW) 2022'de 44.675'e ulaştığını belirtiyor. 2024-2025'te ek davalar (örneğin Özgür Özel'e karşı) devam ediyor, tahmini toplam dava 50.000'i aşmış olabilir.
Karşılaştırma: Önceki cumhurbaşkanlarından (toplam 1.716 dava) 20-30 kat fazla. Bu, eleştiri özgürlüğünü sınırladığı için uluslararası eleştiri alıyor.
Bu rakamlar resmi verilere dayalı, ama tam sayı için Adalet Bakanlığı'na başvurmak en doğrusu. Eğer belirli bir yıl veya detay istiyorsan, söyle!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder